September 2018. De nieuwe Bibliotheek Deventer Centrum opent haar deuren na een verhuizing naar de Stromarkt. Op de tweede etage bevindt zich het Innovatieplein, met onder andere de Makersplaats, compleet met vinylplotter, lasersnijder, 3D-printers en allerlei andere technische apparaten. Kortom, een mooie plek waar flink gebruik van kan worden gemaakt. De werkelijkheid blijkt anders. Hoe zorg je ervoor dat zo’n Makersplaats een podium wordt voor, van en met de stad? Dorinda Valkenburg, coördinator van het Innovatieplein, vertelt hoe zij dit aanpakt.
Het loopt anders
‘Met name voor de jeugd programmeren we volop bij de Makersplaats. Met workshops robotica, T-shirt bedrukken, lasersnijden, CoderDojo, noem maar op. De meeste basisscholen zitten minder te wachten op workshops techniek in de bieb. Zij hebben meer behoefte om een programma rondom techniek in de eigen school te organiseren. Dat bleek uit de praktijk, maar ook uit een onderzoek dat we lieten uitvoeren vanuit subsidie Techniekpact, waarin we samenwerkten met het onderwijs. Dat hadden we zelf anders ingeschat. Daarnaast zagen we dat er bij het Innovatieplein niet veel van de grond kwam. Niet zoals we dat in eerste instantie voor ogen hadden. Er was wel aandacht voor het machinedeel, voor de techniek, maar verder hadden we relatief weinig programmering. Ook de vraag vanuit de gemeenschap naar specifieke programmering was er minder dan we hadden gedacht of deze bereikt ons niet, dat kan natuurlijk ook’, vertelt Dorinda.
Kunst en techniek verbinden
‘Dit zorgde ervoor dat we anders moeten gaan denken. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat het Innovatieplein met de Makersplaats wel die plek wordt van en voor de Deventenaren? We zochten onder andere contact met Kunstcircuit, de organisatie die onder meer bemiddelt tussen het onderwijs en de kunst- en cultuuraanbieders in Deventer. Het bleek een logische samenwerking; Kunstcircuit bereikt alle scholen met het lokale aanbod aan kunst en cultuur. Door kunst en techniek met elkaar te verbinden, kunnen we de Makersplaats gaan inzetten binnen het Deventer netwerk als faciliteit en als opleidingsplek.’
Meer dan techniek
‘In de toekomst willen we de naam van het Innovatieplein veranderen in ‘Makersplein’. Want er is zoveel meer te maken. Niet alleen op het gebied van techniek, maar ook op andere vlakken. Of er nu een lokale haakclub zit, of een groep mensen die geïnteresseerd is in beleggen; het is mooi als we de huiskamer van Deventer kunnen zijn. Dat mensen zich hier thuis voelen en dat we dé plek zijn voor mooie ontmoetingen en gesprekken.’
Of By For All
‘Maar dat doe je niet ‘even’. Hoe gaan we nou de Deventenaar bereiken die de Bibliotheek normaal-gesproken voorbijloopt? Hoe zorgen we ervoor dat mensen uit allerlei culturen, gemeenschappen en wijken zich betrokken voelen bij ons? We zijn het gewend om activiteiten te programmeren waarvan we zelf denken dat iemand dat goed of interessant vindt. Maar wat wil onze gemeenschap? In onze visie zeggen we dat we ‘Of By For All’ willen werken. Ik had al wel eens gehoord van die term, maar wat het precies inhield, dat wist ik ook niet exact. Totdat ik me erin ben gaan verdiepen. Door volgens de methode Of By For All te werken kruip je in de huid van de doelgroep die je wilt bereiken. Je verdiept je in wat ze boeit en bindt en maakt daar verbinding. Je werkt samen met de mensen aan hun eigen activiteiten voor de gemeenschap in jouw Bibliotheek. Het zit in ons om te bedenken wat leuk is voor anderen, maar dit is dus helemaal andersom gedacht! Daar komen ook heel andere activiteiten uit, dus dat gaat ook echt iets anders van ons vragen. De Makersplaats zien we de komende tijd als pilot om te werken volgens het Of By For All-principe. We willen daarmee de Makersplaats breder inzetten en het Innovatieplein een boost geven.’
Waar begin je?
Of By For All vraagt dus een heel andere manier van denken. Waar begin je dan? ‘Samen met Carola Oortwijn van Rijnbrink organiseerde ik een creatieve sessie. Met mensen vanuit diverse afdelingen van Bibliotheek Deventer en ook wat externen. De Makersplaats moet meer van ons allemaal worden. Ook wilde ik de deelnemers bekend maken met de denkwijze van Of By For All. De voorbereiding bestond uit het bekijken van filmpjes van Nina Simon, de grondlegger van de gedachte. Ze heeft als directrice van een museum in Santa Cruz op prachtige manieren de gemeenschap weten te betrekken bij dat museum. Maar daarnaast gaf ik de opdracht om een andere creatieve organisatie in Deventer te bellen en ermee in gesprek te gaan. En dan alleen maar luisteren. Waar halen jullie je inspiratie vandaan, wat is jullie succes, hoe bind je mensen? Het is natuurlijk spannend om zo open in gesprek te gaan met een voor jou onbekende organisatie. Het lijstje instellingen liep uiteen van dansschool en schildersatelier tot modelspoorbaanclub. Dit leverde hele mooie gesprekken op. Met die bagage én drie dobbelstenen hielden we de online sessie.’
Trendmixer
‘De dobbelstenen vormden een trendmixer. Eén dobbelsteen stond voor de Mosaïc-doelgroep, de andere was het toepasgebied (bijvoorbeeld online, fysiek) en de derde was het thema (bijvoorbeeld duurzaamheid of creatief). Ieder kreeg vijf minuten de tijd om daar programmering op te bedenken. Nu is dat natuurlijk nog steeds niet gedacht volgens de Of By For All-gedachte, maar dit was bedoeld om creativiteit aan te wakkeren. En dat is gelukt! Er kwamen zulke leuke en originele ideeën los. Je krijgt gelijk de neiging om een leuke activiteit te organiseren, maar dat is nu niet de bedoeling. Want we doen het natuurlijk Of By For All; samen met en voor de doelgroep.
Geef je doelgroep een gezicht
‘Natuurlijk is iedereen welkom op het Makersplein. Maar in je communicatie moet je je ergens op richten, je doelgroepen bepalen. Om in de huid te kruipen van je doelgroep en deze een gezicht te geven is er heel veel data beschikbaar in Mosaïc. Remko Hekkers van Rijnbrink gaf daar tijdens de creatieve sessie een presentatie over. Hij maakte de doelgroepen meer specifiek en dat gaf inzicht en handvatten om doelgroepen te selecteren en er mee in gesprek te gaan.’
Vertrouwen
‘We staan nog aan het begin van deze pilot, maar tot nu toe heeft het proces, waaronder de creatieve sessie, me al veel gebracht. Ik ervaar een bredere gedragenheid binnen de organisatie en dat is heel waardevol. Ik realiseer me dat er nog meer mogelijk is dan ik dacht en ik zie structuren ontstaan. Daardoor denk ik dat het makkelijker wordt om keuzes te maken. We hebben elkaar beter leren kennen en ik heb gemerkt dat we heel creatief kunnen denken met elkaar. Natuurlijk is het spannend en nieuw, maar ik heb er alle vertrouwen in!’
