Ouderen digitaal vaardig maken tijdens corona - Bibliotheek Salland

Ouderen digitaal vaardig maken tijdens corona - Bibliotheek Salland

Een grote groep ouderen is niet digitaal vaardig. Hierdoor kunnen ze sneller in een sociaal isolement terecht komen. Vooral in deze coronatijd. Bibliotheek Salland en gemeente Raalte slaan de handen ineen. Jetze Dam, Programmamaker bij Bibliotheek Salland, vertelt erover.

Eenzaamheid ligt op de loer

‘Veel ouderen hebben geen smartphone of computer met internet’, vertelt Jetze. ‘En missen dit daardoor ook niet. Ondertussen is dit wel een groep mensen waarbij eenzaamheid op de loer ligt.’ Dat merken ze ook bij de gemeente Raalte. Wmo-medewerkers zagen met eigen ogen hoe mantelzorgers minder langs kwamen door corona en kwetsbare ouderen hun kinderen en kleinkinderen nauwelijks nog zagen. Koffie-uurtjes in het buurthuis vervielen, net als de wekelijkse bridgeavond. Met als gevolg dat steeds meer ouderen somber werden. Jetze: ‘Er zijn verkennende gesprekken geweest met de gemeente Raalte op het thema zelfredzaamheid en het digitaalvaardiger maken van ouderen. Aanknopingspunt was de Dementheek. Je voelt bij de gemeentebeleidsmedewerker een gedeelde vraag, daar borduur je samen op verder. Ik ben trots op de vertrouwensband die we als Bibliotheek hebben met de gemeente.’

Uitzending lokale omroep
Een vraag, waarvan Jetze meteen enthousiast werd. Maar hoe bereik je mensen die eigenlijk geen interesse tonen in digitale vaardigheid? Communicatie is daarbij van groot belang. Geen standaard persbericht naar het huis aan huis blad, maar communicatie die de mensen echt in beweging brengt. Jetze bedacht een plan om via ouderwetse televisie het gebruik van de nieuwe media te promoten. Waarom niet een uitzending voor de lokale omroep maken over digitale media, speciaal voor ouderen? Dat stuitte op enthousiasme bij de gemeente Raalte, die het project financierde, en de uitvoering grotendeels overliet aan Bibliotheek Salland. Jetze: ‘We kozen ervoor om de uitzending zo vorm te geven, dat het ouderen aanspreekt. Geen deskundigen die komen vertellen wat je moet doen, maar de doelgroep zelf aan het woord laten. Er was bijvoorbeeld een oudere dame die enthousiast liet zien hoe ze via beeldbellen contact hield met haar kleindochter. En een dame die uitlegde hoe ze online bankierde. Verder zochten we naar onderwerpen die ouderen interessant vinden.’ Zo ontstond een bingoavond, uitgezonden vanuit de Bibliotheek. Er waren gasten, er was een tv-kok en Jetze zelf presenteerde de avond en ging zelfs nog op pad om mensen thuis te verrassen. Alles gebeurde uiteraard ‘coronaproof’. Iedereen die tijdens de uitzending aanwezig was in de Bibliotheek, is die ochtend getest op corona.

Opbrengst

Het resultaat was dat ongeveer 4.000 mensen op 23 december 2020 keken naar deze eenmalige uitzending op de regionale zender Salland 1. Een prachtig bereik. Jetze: ‘Dat is mede te danken aan de gemeente en het Wmo-team. Zij hebben dagelijks contact met wijkverpleegkundigen bij ouderen en hebben verteld over de uitzending. Dankzij hen hebben zoveel mensen op ons afgestemd en hebben we de doelgroep echt bereikt. We horen van wijkverpleegkundigen terug dat hun cliënten zeggen: ‘Ik heb die mevrouw zien videobellen met haar kleinkind, dat wil ik ook! Maar hoe dan?’ En daar komen wij als Bibliotheek om de hoek kijken. De cursussen liggen nu door corona stil, maar zodra het weer kan, starten we met organiseren. En intussen hebben we 35 deelnemers op onze online begeleidde cursussen.’

Ouderen bereiken: verplaats je in de doelgroep

Bibliotheek Salland heeft hiermee als doel zoveel mogelijk ouderen digitaal vaardig maken. Jetze: ‘Het liefst bereiken we alle ouderen, maar dat is een utopie. Ik ben ook al blij als we een handjevol mensen bereiken, die weer voorbeeld kunnen zijn voor anderen. Verplaats je écht in de doelgroep. En wat ook helpt is intrinsieke motivatie van de ouderen activeren, door het leuk te maken en praktische voorbeelden te geven. Bedenk welke thema’s of levensvragen er spelen in het leven van de ouderen. Reik hulpmiddelen als pc of tablet aan om die thema’s of levensvragen te verkennen. Dat ze eenmaal nieuwsgierig naar deze mogelijkheden zijn is het belangrijkste, de leervragen komen dan vanzelf.’

Als het aan Bibliotheek Salland ligt, komt er zeker nog een vervolgproject. ‘Met de gemeente kijken we of we een vervolg op de samenwerking kunnen maken. Ook willen we het cursusaanbod van de Bibliotheek vergroten met ‘Train de trainer mantelzorgers’. Ook zijn er ideeën om uitzendingen provinciaal te ontwikkelen. De geluiden zijn positief.’ Of Jetze een tip heeft voor collega’s met dezelfde ambities? ‘Gewoon in actie komen. Je kunt jezelf blijven afvragen: hoe bereik ik mijn doelgroep? Hoe kan ik écht impact hebben in het leven van mensen. Maar soms moet je gewoon wat doen, ook al is het een ver-mijn-je-bed-show.’